Lezing over het ontstaan van Gastel in de dertiende eeuw en de kinderen van pastoor Marselis!

De heer Evert Jan van de Kaa vertelde ons over het ontstaan van Gastel in de dertiende eeuw en over pastoor Marselis en zijn kinderen ! Het ontstaan van Gastel in de dertiende eeuw en hoe je als kind van de pastoor naar je erfenis kon fluiten, hoewel…

Al weer bijna een halve eeuw geleden werd begonnen met de voorbereiding van de viering van het 700-jarig bestaan van Gastel.

In het gedenkboek “Gastel, Land van Abten en Markiezen” werd een beeld geschetst van het ontstaan en functioneren van Gastel in de 13^de eeuw. Dat was gebaseerd op de wetenschappelijke kennis en inzichten van toen.

Nadien is er aan dat beeld weinig veranderd, zoals bijvoorbeeld blijkt uit de sites van de Halderbergse heemkundekringen.

In zijn zeer onderhoudende presentatie houdt Evert Jan van de Kaa eerst de heersende ideeën over het ontstaan van Gastel tegen het licht van de kennis die we nu, in 2019, hebben. Daaruit blijkt dat het ontstaan van Gastel echt niet zo gelopen is als 50 jaar geleden werd gedacht.

Voor een beter inzicht daarin heeft hij zich verdiept in de geschreven bronnen uit die tijd, voor zover die tenminste bewaard zijn gebleven. Oudheidkundig bodemonderzoek zou daarover nog meer aan het licht kunnen brengen, maar dat is gezien de kosten voor een particulier niet haalbaar. 

De teksten waarin het 13^de-eeuwse Gastel en zijn bewoners worden genoemd zijn allemaal oorkonden. In het tweede deel van de lezing  wordt uitgelegd wat dat zijn, wat ervan is overgebleven en hoe je ze kunt bestuderen. Daarna wordt één oorkonde verder onder de loep genomen. Dat is het testament van Heer Marselis, de eerste pastoor van Gastel die we met naam en toenaam kennen. Uit die oorkonde kun je opmaken hoe zo’n testament er uit zag, een paar honderd jaar voordat er in onze streken notarissen opdoken. Je krijgt daaruit ook een idee van het 13^de-eeuwse erfrecht, waarin bijvoorbeeld onderscheid gemaakt wordt tussen  “geërfde” en “zelf verdiende” goederen. Maar het testament biedt bovenal aardige inkijkjes in de publieke moraal en het maatschappelijk leven in West-Brabant, tijdens de overgang van volle naar late middeleeuwen.

In het laatste deel begint de heer van de Kaa met een karakterisering van pastoor Marselis, zijn maatschappelijke positie en zijn familie. Afgesloten wordt met een aantal feiten en vermoedens over het 13^de-eeuwse Gastel die dit onderzoek heeft opgeleverd.

U bent van harte welkom op deze avond.

Het Bestuur Heemkundekring Het Land van Gastel