HEEMKUNDEKRING ‘HET LAND VAN GASTEL’ PRESENTEERT JAARBOEK 2015

Een nieuwe duik in de rijke historie van Gastel.

In de loop van de tijd is in de jaarboeken veel verteld over de historie van Gastel. Men zou denken: eens is de koek op. Niets is minder waar. Steeds weer vinden we nieuwe en interessante onderwerpen of krijgen die aangeboden en is het een uitdaging om het boek van vorig jaar in kwaliteit te overtreffen.

Afgelopen zomer kwam de 92-jarige Willem Vervoort de handgeschreven beschrijving van zijn jeugd brengen. Hij bracht in het vooroorlogse Gastel als protestant zijn jonge jaren door op boerderij ‘Het Slot’. Hij gaf ons toestemming om zijn verhaal met foto’s op te nemen in ons jaarboek. Het werd een artikel van hoge kwaliteit.

Ook een bijzonder document is het verhaal dat de inmiddels overleden Janus Lambregts schreef over zijn gedwongen tewerkstelling in Duitsland en de Elzas tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het was een sombere tijd en inderdaad, Janus miste zijn familie en Gastel. Niettemin weet Janus met zijn humor en de vele dialectwoorden, kleur te geven aan deze periode in zijn  leven. We kregen deze bijdrage van zijn zoon René.  

Een witte vlek in de Gastelse geschiedenis – zelfs voor kenners – zijn de ontberingen die de Gastelaren hebben moeten doorstaan tijdens de Oostenrijkse Successieoorlog. Rond 1747 voerden de geallieerde Fransen en Duitsers een oorlog tegen de Engelsen. Het echte strijdtoneel lag in Bergen op Zoom en Steenbergen, maar de troepen waren een tijdlang gelegerd in onze omgeving. De boeren werden verplicht de legers onderdak te verschaffen en voedsel te leveren voor mens en dier, of ze nou wilden of niet. Dit leidde tot vreselijke ontberingen. Richard Tak weet deze periode heel beeldend en goed gedocumenteerd te beschrijven.

Frans van Merriënboer schreef een artikel over dezelfde periode. Dankzij het Schotboek van 1733 – waarin werd vastgelegd hoeveel belasting de Gastelaren moesten betalen over hun grond, huizen en boerderijen – weten we hoe die mensen heetten en waar ze woonden in één van de 14 Hoeken, waaruit Gastel toen bestond. We kwamen veel namen tegen die nog steeds in Gastel voorkomen: Tak, Mies, Van Dongen, etc. Ook landadel troffen we hier aan.

Uiteraard ontbreekt het Gastels religieuze erfgoed niet. Richard Tak beschreef het leven van Witte Pater Pau van Keep, dat zich grotendeels afspeelde in de voormalige Belgische Congo. Frans van Merriënboer vertelt over de historie en de betekenis van De Cisterciënzers voor ons dorp.

Trouwens, over betekenis gesproken. Johan van Merriënboer, de zoon van Frans, schreef twee zeer interessante artikelen over Jan Frederik Vlekke, die rond 1900 directeur was van de suikerfabriek in Stampersgat. Zijn betekenis voor Stampersgat was groot, maar dat gold zeker ook voor Gastel. Johan geeft hierover verschillende details. Heel interessant is zijn artikel waarin Vlekke het aan de stok krijgt met de bisschop van Breda over de stichting van een meisjesschool in Gastel. Het is een boeiend verhaal en heeft een bijzondere ontknoping.

Op zondag 27 december a.s. om 14.00 uur wordt het Jaarboek 2015 door voorzitter Leo van Leengoed in Dorpsmuseum ‘In de Drie Snoeken’ aangeboden aan wethouder Jan Paantjes; het adres is Dorpsstraat 50 in Oud Gastel. Wij nodigen u uit daarbij aanwezig te zijn. Uiteraard zorgen we voor een drankje en een hapje in een gezellige ambiance. Zowel leden als niet-leden zijn welkom.