Presentatie JAARBOEK 2019

Vergeten oorlogsverhalen in

Jaarboek Heemkundekring ‘Het Land van Gastel’

Op zaterdag 4 januari 2020 presenteerde voorzitter Leo van Leengoed het Jaarboek 2019 van Heemkundekring ‘Het Land van Gastel’. Kosten nog moeite werden gespaard om er ook deze keer een bijzonder boek van te maken.

Uiteraard kon niet worden voorbijgegaan aan het feit dat dit jaar 75 jaar bevrijding van Oud Gastel wordt gevierd. Dit feit heeft dan ook een grote stempel op de inhoud van het jaarboek gedrukt. Veel archiefmateriaal – met een relatie tot de Tweede Wereldoorlog – lag als het ware te wachten op publicatie. Voor de oorlogsverhalen, een krantenartikel, een pentekening of een losse foto, was de viering van de bevrijding het juiste moment om te worden verwerkt in toepasselijke artikelen.

Piet Peeters kan met een gerust hart de meest deskundige persoon binnen de heemkundekring worden genoemd als het gaat om de Tweede Wereldoorlog. Van zijn hand is een overzichtsartikel over de periode rondom en na de bevrijding in 1944-1945. Ook maakte hij een transcriptie van interviews met een 4-tal bekende Gastelaars die Elly Schepers-Corstjens in 1994 maakte voor de LOOS. Nooit eerder gepubliceerd werd het verhaal over de noodlottige dood van buschauffeur Jan van Honk enige maanden voor het einde van de oorlog.

Kees Rademakers had al enige tijd een mooie intrigerende pentekening van de oude suikerfabriek St. Antoine en een bijzondere krantenfoto in “portefeuille”. Met de hulp van de bevriende Heemkundekring ‘t Sandt daer buyten’ ontrafelde hij het mysterie achter de pentekening. De op de Stoof gemaakte krantenfoto werd in 2000 door een oud-verzetsman gestuurd naar BN DeStem; er stonden twee Polar Bear-soldaten op. De foto was voor Kees Rademakers aanleiding uit te zoeken wie er op de foto stonden en te vertellen hoe die Polar Bears vanuit Normandië via Noord-Frankrijk en België in Gastel terechtkwamen om ons te bevrijden.

Een bekend gezicht in de laatste jaarboeken van ‘Het Land van Gastel’ is Marius Broos. In Jaarboek 2019 verschijnt deel 3 van zijn serie: ‘Een stoomtram haalt Oud Gastel uit zijn isolement’. Hij beschrijft in dit deel o.m. het bochtige traject Oudenbosch – Oud Gastel en noemt dat “het ontegenzeggelijk mooiste deel van het hele tramnet van de ZNSM”. Zijn beschrijving leest door de vele interessante details als een spannend jongensboek.

Naast bovenstaande bijdragen bevat het jaarboek een grote diversiteit aan boeiende artikelen. Zowel Rien Voorbraak als Leo van Leengoed verbinden het heden met het verleden. Rien vertelt waar de jaarlijkse traditie van dauwtrappen vandaan komt en Leo beschrijft de reis die de bordessteen van het oude raadhuis van Gastel via de Oudendijk weer terug naar de Gastelse Markt maakte, om op het terras van Café ‘Onder de Toren’ een nieuwe rustplaats te vinden. 

Een nostalgische ondertoon hebben de bijdragen van Pieter Schreuder en Elly Schepers-Corstjens. Pieter, evenals zijn vader arts, blikt terug op zijn jonge jaren in Gastel en gaf zijn bijdrage de poëtische titel: ‘Het vlakke land en de klokken die luidden’. In de jonge jaren van kleuterjuf Elly werd er nog niet ge-appt, maar kreeg zij veel handgeschreven briefjes van de moeders. Zij bewaarde die en we vinden ze terug in een artikel: ‘Briefjes aan de juf’.

Vaste publicist Richard Tak beschrijft enige zeer lezenswaardige bijdragen. Gastelaar Pater Vooghden werkte in de 19^de eeuw in het Amerikaanse ‘Wilde Westen’ tussen de Indianen. De eindredactie beveelt voorts het lezen van zijn ‘Oud Gastelse Jaarbladen 1906 en 1907’ van harte aan. Piet van Kaam beschreef het gepassioneerde leven van Jos Ernest: ‘De locoburgemeester van Stampersgat’; de titel zegt genoeg. Het boek sluit af met ‘Nieuwe aanwinsten in het museum’ en ‘Activiteiten 2019’. De schrijvers van deze bijdragen realiseerden zich pas tijdens het schrijven dat de heemkundekring op beide terreinen dit jaar uitzonderlijk actief was.