Jet en Jan, jong in 1910

Al jaren verzorgt de Heemkundekring voor 11 basisscholen uit onze omgeving het lesproject ‘Jet en Jan’.

Wat houdt het lesproject in?

In groep 5 van de basisschool wordt gestart met het vak geschiedenis. Veel lesmethodes geschiedenis beginnen met een vergelijking van het leven van de leerlingen nu met het leven in overgrootmoeders tijd (honderd jaar geleden). Aan de hand van thema’s als ‘werken, spelen, school, kleding, wonen’ leren de kinderen het begrip ‘eeuw’.

Nadeel van de het hoofdstuk uit het lesboek over overgrootmoeders tijd is dat het heel algemeen is: het leven in Nederland 100 jaar geleden. Het bijzondere van het lesproject Jet en Jan is dat het precies dezelfde thema’s behandeld als het lesboek, maar dan over de woonplaats van de leerlingen zelf. Op deze manier komt de geschiedenis voor de kinderen veel dichterbij. Het wordt letterlijk tastbaar en begrijpelijker.

Het lesproject Jet en Jan vervangt dus een hoofdstuk uit het geschiedenisboek. Het boek kan een hoofdstuk in de kast blijven. Het project Jet en Jan is dus niet iets extra’s, maar komt ‘in plaats van’. Het is een leerstof vervangend project.

De museumles bestaat uit drie delen:

A.        Klassikale ontvangst en introductie (15 minuten)

Wat komt er zoal ter sprake bij de ontvangst en introductie?

Honderd jaar is erg lang. Hoeveel jaar zijn jullie nu? Weten jullie hoe oud je ouders zijn? Wat is de leeftijd van je grootouders?

Wie weet wat een museum is?

In het museum van de Heemkundekring hebben we voorwerpen uit de tijd van Jet en Jan, meer dan 100 jaar geleden. Hiermee gaan we straks de museumles doen.

Jet en Jan waren anders gekleed dan jullie nu. Ze hadden geen schoenen of Nikes, maar liepen op houten klompen. Kleding werd niet weggegooid maar opnieuw versteld en gebruikt tot het op de draad versleten was.

De moeder van Jet en Jan had geen wasmachine, maar moest de was met de hand doen.

Op school hadden Jet en Jan geen papier om op te leren schrijven, maar moesten ze met een griffel op een leitje schrijven.

De ouders van Jet en Jan hadden ook geen koffieapparaat, maar maalden de koffiebonen met een molentje.

Wegen ging vroeger op een heel andere manier dan nu. In het museum hebben we een oude weegschaal, een bascule, waarmee je jezelf kunt wegen.

In het huis van Jet en Jan woonden iedereen vooral in de keuken. De woonkamer werd alleen op zondag en op feestdagen gebruikt. In die kamer stonden de mooie spulletjes en daarom werd die kamer ook wel de mooie kamer of pronkkamer genoemd.

Vroeger sliepen mensen in een bedstee. Een bedstee was kleiner dan een kamer, dus het huis hoefde niet zo groot te zijn en in een kleine ruimte bleef het warmer in de winter.

B.        Activiteitencircuit (60 minuten

Onder begeleiding van de onderwijzer(es) en de (groot)ouders gaan de kinderen verdeeld in groepjes van 5 of 6 leerlingen in het museum aan de  slag.

Om de tien minuten gaat de bel en wisselen we van werkje. De kinderen

doen alle werkjes zelf en zien zo ook de resultaten hiervan. Kleren wassen in een teil met warm water en uitspoelen in een teil met koud water. Kousen stoppen met een stopnaald met wollen draden en een houten paddenstoel om het gat goed zichtbaar te maken. De kinderen lachen hartelijk als je ze vraagt: “Wat doen jullie als je sokken kapot zijn?” Ze antwoorden dan: gelijk weggooien en nieuwe kopen.

Schrijven op een lei met een griffel, zoals onze grootouders vroeger deden. Als de lei vol was, werd hij afgedaan met een nat sponsje en kon je weer verder werken.

Na de lei de kroontjespen met echte inktpotjes in een gat in de bank!

Heel leuk vinden de kinderen het koffiemalen met de koffiemolen en echte koffiebonen die zo lekker kraken in de molen. Na afloop krijgen ze allemaal een zakje koffiepoeder mee naar huis om daarmee thuis voor pa of ma koffie te zetten.

Vervolgens wegen met een bascule met echte gewichten. Elk kind weet na afloop hoeveel kilo hij of zij weegt.

Tenslotte nemen we een kijkje in de stijlkamer met bedstee. Daar mogen ze natuurlijk allemaal even induiken, om te voelen hoe dat slaapt, maar dan wel met het deurtje open!

C.        Klassikale nabespreking (15 minuten)

Na afloop van het activiteitencircuit maken we nog een gezellig praatje met de kinderen vragen we ze natuurlijk of ze het leuk gevonden hebben, of het moeilijk was en wat ze aan Jet en Jan zouden willen vragen als die hier waren en wat gaan ze pa en ma, zusjes en broertjes vertellen over deze les.

Met blije gezichten gaan de kinderen tegen twaalf uur weer terug naar school. Ze vinden het allemaal leerzaam en vooral heel leuk.

Jet en Jan al jaren een succes verhaal!!